آلزایمر به انگلیسی alzheimer، یک اختلال پیشرونده عصبی است که موجب می‌شود سلول‌های مغز به مرور زمان از بین بروند و باعث ایجاد مشکلاتی در حافظه، تفکر و رفتار بیمار می‌شود. همچنین این بیماری شایع‌ترین دلیل زوال عقل است. این بیماری پیشرونده است و به همین دلیل نشانه‌های این بیماری به آهستگی و در طول زمان بدتر می‌شود.
نشانه‌های آلزایمر در مراحل ابتدایی فراموشی متوسط است و در مراحل نهایی باعث می‌شود بیمار نتواند با محیط پیرامونش ارتباط برقرار کند و امورات زندگی را انجام دهد. پس از تشخیص بیماری آلزایمر به طور متوسط ۴ تا ۸ سال بیمار زنده خواهد ماند اما با درمان صحیح و دیگر عوامل بیمار می‌تواند تا ۲۰ سال پس از تشخیص بیماری زنده بماند.
دلیل اصلی بیماری آلزایمر هنوز کاملاً کشف نشده است اما هنگامی که پروتئین‌های داخل مغز عملکرد صحیحی نداشته باشند باعث اختلال در سلول‌های عصب مغز می‌شوند. این سلول‌ها اختلال یافته ماده‌ای سمی ترشح می‌کنند که موجب آسیب به نورون‌ها می‌شود و از برقراری ارتباط مابین سلول‌های عصب مغز جلوگیری می‌کند. این آسیب معمولا در بخش حافظه مغز رخ می‌دهد و سال‌ها قبل از بروز اولین علائم آلزایمر این اختلال ایجاد می‌شود
علائم و نشانه های آلزایمر چیست؟
رایج‌ترین علائم الزایمر مشکل به یادآوری اطلاعات جدید است. مغز نیز مانند بدن در طول زمان تغییر می‌کند و مشکلات یادآوری و فکر کردن بخشی از این مسن شدن مغز است. اما مشکلات جدی یادآوری، سردرگمی و تغییرات فکری و رفتاری می‌توانند علائم اولیه بیماری آلزایمر و علائم فراموشی باشند.
علائم بیماری آلزایمر مشخصات آن‌ها
کاهش توانایی یادآوری اطلاعات جدید سوالات یا مکالمه‌های تکراری وفراموش کردن قرارهای ملاقات یا تاریخ،گم شدن در مسیری آشنا
اختلال در استدلال، انجام کارهای پیچیده و قضاوت عدم درک مناسب خطرات،عدم توانایی رسیدگی به امور مالی،تصمیم گیری اشتباه در موارد ساده
اختلالات تشخیص فضا و چشمی عدم توانایی تشخیص چهره‌ها و وسایل معمولی و ناتوانی در یافتن چیزهایی که در دیدرس هستند.ناتوانی در استفاده از ابزارهای ساده و کارهای معمولی مانند درست پوشیدن لباس
مشکلات تکلم، خواند و نوشتن ناتوانی در به یادآوری کلمات ساده هنگام صحبت کردن اشتباهات مکرر گفتاری، خواندن و نوشتن
تغییرات خلقی و رفتاری ازدست دادن احساس همدردی،تغییرات خلقی غیرطبیعی مانند آشفتگی، بی‌حوصلگی و عدم علاقه به مراودات اجتماعی رفتارهای هیجانی، وسواسی یا رفتارهای غیرقابل قبول اجتماعی
اگر هر کدام از این ۵ دسته علائم در فرد طی زمان بدتر حتما به دکتر فوق تخصص فراموشی و آلزایمر مراجعه کنید. خطر ابتلا به آلزایمر زمانی جدی می‌شود که فرد دچار فراموشی دائم می‌شود مخصوصا در مورد اطلاعات جدید یا اتفاقاتی که اخیرا رخ داده است. تحقیقات جدیدی در سال ۲۰۱۶ نشان داده که تغییرات در حس شوخ‌طبعی افراد می‌تواند نشانه بروز آلزایمر در مراحل ابتدایی باشد.
غربالگری و راه های جلوگیری از آلزایمر کدامند؟
چگونه از آلزایمر پیشگیری کنیم؟ داروهای مختلف گیاهی، ویتامین‌ها و مکمل‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند باعث افزایش سلامت روانی و پیشگیری از الزایمر شوند. با این وجود پژوهش‌گران نتایج متفاوتی در این زمینه یافته‌اند و شواهد کمی در موثر بودن این درمان‌ها وجود دارد. در این‌جا مختصری از پژوهش‌ها را بر روی این داروها شرح می‌دهیم.
داروهای مختلف گیاهی، ویتامین‌ها و مکمل‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند باعث افزایش سلامت روانی و پیشگیری از الزایمر شوند
۱. مصرف امگا۳ برای زوال عقل
امگا-۳ در ماهی موجود است و ممکن است خطر زوال عقل را کاهش دهد. اما پژوهش‌ها ثابت کرده است که امگا-۳ بر روی بیماری آلزایمر تاثیری ندارد
۲. ویتامین E و الزایمر
هرچند تا کنون تاثیر و کاربردهای ویتامین ای در جلوگیری از آلزایمر به اثبات نرسیده اما مصرف روزانه این دارو ممکن است گسترش بیماری را کاهش داده و باعث پیشگیری از آلزایمر در سالمندان شود.
۳. سبک زندگی سالم
سبک زندگی سالم و توجه به سلامتی نقش مهمی در تداوم سلامت شناختی دارد. برخی از عوامل موثر سبک زندگی موثر در زندگی افراد مبتلا به آلزایمر عبارت‌اند از:ورزش روزانه
ورزش روزانه
نقش مهمی در برنامه درمان آلزایمر دارد. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی می‌تواند باعث بهبود شرایط روانی و سلامت مفصل‌ها، ماهیچه‌ها و قلب شود. همچنین ورزش موجب خواب راحت و جلوگیری از یبوست می‌شود. بیماران آلزایمری که توانایی قدم زدن ندارند نیز می‌توانند از دوچرخه ثابت استفاده کنند. می‌توانید ورزش‌های مناسب را در اینترنت جستجو کنید و انجام دهید.
تغذیه مناسب
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است وعده‌های غذایی را فراموش کنند و یا علاقه به آشپزی و غذا خوردن سالم را ازدست بدهند و رژیم غذایی مناسبی نداشته باشند. همچنین ممکن است به مقدار کافی مایعات ننوشند که موجب کم آبی و یبوست می‌شود. توصیه می‌شود رژیم غذایی سالمی در نظر گرفته شود که بیمار به آن علاقه دارد.
همچنین مطمئن شوید بیمار در طول روز به مقدار کافی مایعات دریافت می‌کند. از نوشیدنی‌هایی که حاوی کافئین هستند اجتناب کنید زیرا باعث بی‌قراری و بی‌خوابی می‌شود. نوشیدنی‌های پرانرژی و با کالری زیاد می‌تواند در شرایطی که غذا خوردن برای بیمار مشکل است کمک‌کننده باشد.
فعالیت های اجتماعی
فعالیت‌ها و مراودات اجتماعی می‌تواند در حفظ توانایی‌های افراد مبتلا به آلزایمر موثر باشد. انجام فعالیت‌های لذت بخش و مفید مانند کتاب‌خوانی، فعالیت‌های باغبانی و حضور در مراسم‌های اجتماعی در بهبود کیفیت زندگی افراد آلزایمری تاثیر دارند.
حمایت و پشتیبانی از بیمار
افراد مبتلا به آلزایمر احساسات مختلفی مانند موارد زیر را تجربه می‌کنند. با حمایت افراد بیمار و حضور در کنار آن‌ها می‌توانید به بهبود کیفیت زندگی او کمک کنید:
سردرگمی
خستگی
عصبانیت
ترس
عدم اطمینان
ناراحتی و افسردگی
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است و یک بیماری پیشرونده است که با از دست دادن حافظه خفیف شروع شده و احتمالاً منجر به از دست‌دادن توانایی انجام مکالمه و واکنش به محیط می‌شود. این بیماری بخش‌هایی از مغز را درگیر می‌کند که فکر، حافظه و زبان را کنترل می‌کنند. اگر مدیریت یا درمان نشود، می‌تواند به طور جدی بر توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روزانه تأثیر بگذارد.
نویسنده: دکتر سوسن منصوری